318938
Article
In basket
Księgozbiory wybranych bibliotek klasztornych w Gdańsku w XVI-XVIII wieku / Sławomir Kościelak. W: Książka w Prusach Królewskich / redaktor Wojciech Zawadzki. Pelplin : Wydawnictwo Bernardinum ; [Warszawa] : Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego, 2023, s. 335-360.
W artykule omówiono dotychczasowy stan badań na temat księgozbiorów klasztornych w Gdańsku w XVI-XVIII wieku, a zatem w okresie, gdy po sukcesie reformacji Kościół rzymskokatolicki znalazł się na marginesie życia religijnego jednego z największych ośrodków miejskich tej części Europy w epoce wczesnonowożytnej. W Gdańsku funkcjonowały wówczas trzy klasztory: dominikański, karmelicki i podwójny – brygidiański (Najświętszego Zbawiciela). Tylko o dominikańskim klasztorze wiadomo, że było w nim wyodrębnione pomieszczenie biblioteczne, jednak funkcjonujące również jako tzw. Mały Refektarz. W początku XIX wieku klasztory te zostały zlkwidowane w ramach ogólnopaństwowej, pruskiej akcji kasacyjnej. Wszelkie dobra ruchome konwentów, w tym księgozbiory uległy rozproszeniu. Część z nich trafiła do biblioteki Seminarium Duchownego w Pelplinie, niektóre zaś – dzięki działalności różnych kolekcjonerów – znalazły się m.in. w gestii ówczesnej Biblioteki Miejskiej w Gdańsku. W artykule przedstawiono efekty sondażowych badań odnośnie do książek z gdańską proweniencją klasztorną w zasobach Polskiej Akademii Nauk Bibliotece Gdańskiej – sukcesorki Biblioteki Miejskiej. Ustalono jak na razie dane czterech starodruków z odnotowaną na karcie tytułowej proweniencją brygidiańską oraz dziesięć stanowiących niegdyś własność karmelitów. Nie odnaleziono jak na razie książek należących do dominikanów. Pewien pogląd na zawartość domnikańskiej biblioteki daje jednak szczegółowa analiza dwóch zachowanych do naszych czasów rejestrów książek w klasztorze gdańskim tego zakonu, pochodzących z początku XVII wieku. Nie jest wykluczone, że przedstawiają one ten sam zasób książek, jednak w nieco innym ujęciu i być może – nieznacznym odstępie czasu. Analiza tytułów tych dzieł pozwala ocenić kierunki działań duszpasterskich i formacyjnych gdańskich zakonników. Obok dzieł autorów wywodzących się ze starożytności i średniowiecza pojawiają się w obu rejestrach pozycje odzwierciadlające bieżącą akcję kontrreformacyjną. W jednym z rejestrów przedstawiono również sposób przechowywania książek (w konkretnych pomieszczeniach, na ławach, w dwóch rzędach, przednim i tylnym) oraz podział na sekwencje tematyczne, w tym teologię, homiletykę, prawo kanoniczne, podręczniki do nauki języków.
Notes:
Language note
Streszczenie w języku angielskim.
The item has been added to the basket. If you don't know what the basket is for, click here for details.
Do not show it again