Z treści: Wstęp s. 7-13; Cz. 1: Europa, Polska, regiony: Europa Środkowa - zakres przestrzenny i historia regionu s. 17-26; Europa Środkowa jako region historyczny s. 27-38; Jedna i podzielona Europa w początkach czasów nowożytnych s. 39-43; Wielkie regiony historyczne Europy a granice państwowe s. 45-55; Małopolska jako region historyczny (Rozważania na tle zainteresowań historią regionalną) s. 57-78; Rola gospodarcza Małopolski w okresie od XVI do XVIII wieku s. 79-92; Kraje środkowej Europy wobec cesarstwa i Turcji od XIV do XVI wieku s. 93-101; Układ sił na europejskiej arenie politycznej w XVI-XVIII w. Jedna czy dwie Europy? s. 103-110; Przedsiębiorcy w Europie Środkowo-Wschodniej w XVI i XVII wieku i ich rola gospodarcza i polityczna s. 111-121; Uwarunkowania historyczne rozwoju kultury na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej s. 123-128; Problem pograniczy w Europie Środkowo-Wschodniej (na przykładzie pogranicza polsko-ukraińskiego) s. 129-154; Związki kultury polskiej i austriackiej s. 155-161; Historyczne uwarunkowania polsko-austriackich stosunków kulturalnych s. 163-171; Polacy i Ukraińcy w czasach nowożytnych - zbliżenia i konflikty s. 173-183; Władysław IV Waza s. 207-230; Początki rządów austriackich w krakowskiem (1772-1795) s. 231-248; Polsko-rosyjskie związki w dobie powstania styczniowego. (Głos w dyskusji na Zjeździe Historyków Polskich) s. 249-260; Cz. 2: Z dziejów rolnictwa, wsi i ruchu ludowego: Literatura rolnicza do połowy XVIII w. Główne etapy rozwoju s. 263-304; Środkowoeuropejski typ literatury agronomicznej (XVII-XVIII w.) s. 321-349; Żydzi i wieś w dawnej Rzeczypospolitej s. 351-370; Chłopskie organizacje i formy ich aktywności społecznej i politycznej. Próba typologii s. 371-380; Kształtowanie się elity wiejskiej na przykładzie Galicji na przełomie XIX i XX w. s. 381-387; Poglądy Wincentego Witosa na wiejski ruch młodzieżowy s. 389-391; Cz. 3: W kręgu problemów metodologicznych. Refleksje i sylwetki: Historia a współczesna świadomość społeczna s. 295-407; Patriotyzm a historia s. 409-418; Z krakowskich doświadczeń w zakresie zespołowych prac badawczych w dziedzinie historii s. 419-425; Kazimierz Lepszy jako historyk s. 427-438; Zygmunt Łukawski (1932-1989) s. 439-441