Z treści: Korczak Lidia: Podłoże ścierania się centralizmu z partykularyzmem w Wielkim Księstwie Litewskim w XIV i XV wieku s. 15-21; Małłek Janusz: Prusy Królewskie a Korona w latach 1454/1466-1569. Centralizm i partykularyzm we wzajemnych stosunkach s. 23-39; Zakrzewski Andrzej B.: Litwa wobec Korony we wspólnej Rzeczypospolitej, XVI-XVIII wiek s. 41-58; Dubas-Urwanowicz Ewa: Kiedy problemy lokalne stają się racją stanu państwa. Konfederacje dwóch pierwszych bezkrólewi w XVI-wiecznej Rzeczypospolitej s. 59-68; Filipczak-Kocur Anna: Sądownictwo skarbowe w Rzeczypospolitej w XVII wieku s. 69-81; Urwanowicz Jerzy: Polityka w legalnych i nielegalnych instytucjach wojskowych Rzeczypospolitej w XVII wieku s. 83-96; Nagielski Mirosław: Żołnierz-obywatel w służbie Rzeczypospolitej w XVII wieku s. 97-119; Kraszewski Igor: Dynastia a państwo. Tożsamość i rozbieżność polityki na przykładzie Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza s. 121-132; Skrzypietz Aleksandra: Racja stanu w rozumieniu polskiej szlachty na przykładzie elekcji 1697 roku s. 133-151; Palkij Henryk: Partykularyzmy, separatyzmy a racja stanu w praktyce kancelaryjnej w okresie rządów Augusta II s. 153-160; Krupa Jacek: Polityka królewska wobec Żydów w czasach Augusta II Mocnego (1697-1733) s. 161-174; Zwierzykowski Michał: Negocjacje pacyfikacyjne w okresie Sejmu Niemego (1716-1717). Porażka partykularyzmów i sukces racji stanu? s. 175-185; Dygdała Jerzy: Urażone magnackie ambicje czy racja stanu? U źródeł opozycji wobec kandydatury Stanisława Leszczyńskiego w bezkrólewiu 1733 roku s. 187-199; Janeczek Zdzisław: Idea wolności w mowach i pismach Ignacego Potockiego s. 201-214; Szczygielski Wojciech: Polskie racje polityczne doby Sejmu Wielkiego (1788-1792) s. 215-228; Butterwick Richard: O ratunek ojczyzny. Sprawa opodatkowania duchowieństwa katolickiego w początkach Sejmu Czteroletniego s. 229-241; Srogosz Tadeusz: Między unifikacją a dualizmem w systemie władz policyjnych u schyłku I Rzeczypospolitej s. 243-254; Rolnik Dariusz: Jaka jest, była i jaka powinna być Rzeczypospolita. Wizja państwa idealnego w literaturze pamiętnikarskiej czasów stanisławowskich i o czasach stanisławowskich s. 255-274; Nawrot Dariusz: Postawa szlachty litewskiej wobec idei odbudowy Królestwa Polskiego w 1812 roku s. 275-297; Rok Bogdan: Biografie władców polskich w piśmiennictwie hagiograficznym czasów nowożytnych s. 299-307; Markiewicz Mariusz: Racja stanu w polityce zagranicznej Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku na tle innych państw europejskich. Kilka refleksji s. 311-317; Skowron Ryszard: Spory o rację stanu. Antymakiawelizm w Polsce i w Hiszpanii w XVI i XVII wieku s. 339-355