Regionalność słownictwa nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego "Dnia Polskiego" (1936)

Article

E-book

In basket

Regionalność słownictwa nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego "Dnia Polskiego" (1936) / Jolanta Mędelska, Marek Marszałek. W: Acta Baltico-Slavica. [Vol.] 47 (2023), s. 1-36.

Author

Mędelska Jolanta (1953- ) Autor Marszałek Marek Autor

Form of Work

Artykuły E-booki Publikacje naukowe

Subject

Dzień Polski (czasopismo ; Kowno) Dialekty i regionalizmy Język polski Polacy za granicą Słownictwo Kowno (Litwa, okr. kowieński) Litwa

Genre/Form

Artykuł problemowy

Okres

d1936

Dokument nadrzędny: Acta Baltico-Slavica.

Streszczenie: Autorzy przedstawiają specyficzne słownictwo wyekscerpowane z 21 nowel nadesłanych na konkurs kowieńskiego "Dnia Polskiego" ogłoszony w roku 1936. Przed opublikowaniem nowele poddano korekcie językowej ukierunkowanej na wyeliminowanie naleciałości regionalnych. Ekscerpt składa się ze 116 osobliwych leksemów: 42 jednostek substratowo-interferencyjnych, 69 archaiczno-innowacyjnych oraz 5 wspólnych z gwarami rdzennymi. Leksyka rdzenna przeważa nad obcą, stanowi 61% wszystkich osobliwości i potwierdza konserwatywność kowieńskiej odmiany polszczyzny północnokresowej. Składa się na nią głównie leksyka nieaktualna (np. "żądnie", "spokojność", "najprzód"), a także innowacyjna (np. "moderny") oraz występująca w gwarach rdzennych (np. "rozezłuć"). Część tego słownictwa ma wsparcie wschodniosłowiańskie, np. "kędy" czy "zrazu". Wpływy obce zaznaczyły się w nowelach wyraziście, jednostki substratowo-interferencyjne stanowią 39% materiału. Jest to dawne słownictwo powstałe pod wpływem substratu białorusko-litewskiego i długotrwałego kontaktu z litewszczyzną i białoruszczyzną (27 jednostek, w tym 85% białorutenizmów, np. "odryna", i 15% lituanizmów, np. "pagaluk") oraz nowsze interferencje z litewskiego i rosyjskiego (15 jednostek, w tym 80% rusycyzmów, np. "germaniec", i 20% lituanizmów, np. "naujakur").

Wersja elektroniczna

Notes:

Language note

Streszczenie w języku angielskim.