Gównie zawiera maszynopis autorstwa Barbary Mączyńskiej.

Ten rozdział to głównie przepisana z maszynopisu, sporządzona w latach 80. (około 1984 r.) przez panią Barbarę Mączyńską historia Zakładów Ziemniaczanych. Chociaż dotyczy okresu jedynie do 1984 roku, to posiada wielką wartość nie tylko informacyjną. Poprzez lekturę można wczuć się w sprawy ważne w okresie PRL-u, spróbować zrozumieć zależności i odpowiedzialność poszczególnych ogniw panują- cych wówczas struktur w „biznesie uspołecznionym”. Pracę podzielono wg ważnych okresów historii Polski, poprzedzonych informacjami ogólnymi i ciekawostkami związanymi z ziemniakiem1 jako rośliną i jej rozprzestrzenianiem się oraz rosnącym znaczeniem. Powszechnie ziemniak kojarzymy z konsumpcyjnym, może głównym warzywem w codziennej diecie. Jeszcze do niedawna podstawowym składnikiem drugiego dania obiadowego były ziemniaki z sosem (młode, krychane, czyli duszone lub tłuczone – dziś mówimy puree) albo „w mundurkach”. Z ziemniaka wciąż w wie- lu domach robi się jeszcze plendze, czyli placki przyrządzane na słodko lub pikant- nie (np. z sosem gajowego). Jeszcze są różnorakie pierogi czy kluski np. z surowych ziemniaków – szare kluski czy z gotowanych z dodatkami – kluski łyżką kładzione. Później przyszła moda jeszcze na frytki, chipsy itp. z ziemniaków. Okazuje się, że ziemniak oraz to, co w nim się znajduje, potrzebne jest w wielu branżach przemysło- wych. Wydobywaniem i przetwarzaniem poszczególnych frakcji ziemniaka zajmo- wały się m.in. lubońskie fabryki. Pozwoliliśmy też sobie na „Uzupełnienie” rozdziału, czyli wycinkowe dodanie in- formacji o latach późniejszych, aż do sprzedaży i budowy blokowisk na terenach po- produkcyjnych WPPZ. Maszynopis poprzedzony był kalendarium, które także zamieszczamy z uzupeł- nieniami. Dodaliśmy też wykaz skrótów występujących w niniejszym rozdziale. Na jego końcu zamieszczono bibliografię artykułów z „Wieści Lubońskich”, które mogą być przydatne dla uzupełnienia lub pogłębienia wiedzy nie tylko do tego rozdziału, dotyczącej wydarzeń oraz terenów związanych z WPPZ. W kserokopii oryginału znajdowały się też miejsca na fotografie lub wklejone zdjęcia. Niestety, ich jakość nie nadawała się do niniejszej publikacji. Materiał opa- trzyliśmy więc zdjęciami własnymi, pochodzącymi z archiwum redakcyjnego „Wie- ści Lubońskich” lub Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Forum Lubońskie”2. Zamieszczone w tomie siódmym ilustracje, naszym zdaniem, zdecydowanie pełniej ilustrują wydarzenia w Zakładach Ziemniaczanych od kopii zdjęć proponowanych w maszynopisie. Fragmenty wycinków prasowych z maszynopisu odszukaliśmy w poznańskich bibliotekach i w większości zamieściliśmy jako przedruki na szarych polach. Ponadto z informacji zawartych w opracowaniu oraz innych źródeł opracowali- śmy diagram historii nazewnictwa firm na przestrzeni 100 lat ich istnienia w Luboniu.