Ze wstępu: Najważniejszą inspirację dla napisania tej monografii stanowiły podjęte badania nad listami napływającymi do różnych instytucji państwowych i partyjnych od lat pięćdziesiątych aż do końca PRL, Jednymi z "żelaznych" autorów tej korespondencji byli ludzie starsi, głównie emeryci, którzy lamentowali nad swoją złą sytuacją materialną, przedstawiając często drobiazgowe wyliczenia skromnych budżetów. Opisy biedy, a niekiedy wręcz nędzy ludzkiej, które można odnaleźć w tych listach, zrodziły pokusę bliższego przyjrzenia się tej sytuacji w szerszym kontekście polityki społecznej realizowanej w Polsce w latach 1954-1989. Prezentowana praca zawiera próbę historycznej analizy warunków życiowych i ich postrzegania przez ludzi „trzeciego wieku" w latach 1944/1945-1989, tj. w okresie budowy, rozkwitu i stopniowej erozji komunistycznego systemu władzy w Polsce. Ze względu na to, że o położeniu materialnym ludzi starszych w coraz większym stopniu decydował system ubezpieczeń społecznych, stał się on przedmiotem szczególnego zainteresowania autora. Oprócz funkcjonowania ubezpieczeń rentowo-emerytalnych (warunków ich przyznawania, zróżnicowania, nadużywania) omówione zostały również kwestie opieki społecznej i specyficzne formy zabezpieczenia starości na wsi (umowy dożywocia). Monografia zawiera także ustalenia dotyczące takich kwestii, jak m.in.: starość a praca, zmiany rutyny życia codziennego ludzi starszych, ich dochody, warunki mieszkaniowe, problemy zdrowotne, stosunki rodzinne i starcza samotność. Ponadto dokonana została rekonstrukcja obrazu ludzi starszych w ich własnych oczach na podstawie listów (głównie skarg), jakie pisali do warszawskiego centrum władzy. Podstawą poczynionych ustaleń są w zdecydowanej większości dokumenty archiwalne, wcześniej niewykorzystywane pod tym kątem przez badaczy.