"Banki groźniejsze niż tanki" : mechanizmy gospodarczego nacisku Związku Sowieckiego na Polskę (1980-1981)

Artykuł

E-book

W koszyku

"Banki groźniejsze niż tanki" : mechanizmy gospodarczego nacisku Związku Sowieckiego na Polskę (1980-1981) / Tomasz Kozłowski. W: Pamięć i Sprawiedliwość. 2022, [nr] 2, s. 487-507.

Autor

Kozłowski Tomasz (1984- ) Autor

Forma i typ

Artykuły Publikacje naukowe E-booki

Temat

RWPG Układ Warszawski Banki Wpływ (politologia) Stosunki międzynarodowe Gospodarka socjalistyczna Kryzys gospodarczy Polityka gospodarcza Sankcje (prawo międzynarodowe) PRL Polska ZSRR

Gatunek

Artykuł problemowy Artykuł z czasopisma historycznego Artykuł z czasopisma naukowego

Dziedzina i ujęcie

Historia Polityka, politologia, administracja publiczna Gospodarka, ekonomia, finanse

Okres

d1980 d1981

Dokument nadrzędny: Pamięć i Sprawiedliwość : pismo naukowe poświęcone historii najnowszej. 2022, [nr] 2 / [redaktor naczelny Mirosław Szumiło] ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Streszczenie: Artykuł skupia się na szantażu gospodarczym stosowanym przez Związek Sowiecki w stosunku do PRL w czasie tak zwanego kryzysu polskiego (1980-1981). Kreml w latach 1980-1981 osiągnął dużą sprawność w symultanicznym korzystaniu z wielu narzędzi polityki zagranicznej. Aby wymusić na władzach polskich wprowadzenie stanu wojennego, stosował trzy podstawowe metody nacisku: groził interwencją militarną, wspierał prosowiecką frakcję w PZPR oraz szantażował zmniejszeniem dostaw surowców i pomocy finansowej. W porównaniu do konsekwencji gospodarczych, politycznych i militarnych, wynikających z ewentualnej inwazji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce, stosowanie tych trzech narzędzi było w zasadzie bezkosztowe. Taka strategia mogła być wykorzystywana przez dłuższy czas, elastycznie i w zależności od rozwoju sytuacji. Analiza - dokonana na podstawie opracowań oraz dostępnych materiałów źródłowych - wskazuje, że groźba redukcji dostaw surowców była najskuteczniejszym narzędziem w arsenale Kremla. Przyjmowana do tej pory gradacja określająca - od najbardziej do najmniej istotnego - hierarchię sowieckich narzędzi polityki zagranicznej przedstawiała się następująco: groźba interwencji militarnej, wspieranie frakcji prosowieckiej wewnątrz PZPR, stosowanie presji gospodarczej. W rzeczywistości ta kolejność powinna zostać odwrócona. Najważniejszym narzędziem w kremlowskim arsenale były sankcje - to groźba ich zastosowania ostatecznie pchnęła polskie kierownictwo do działania.

Wersja elektroniczna

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie w języku angielskim.