Molière po nipuańsku, czyli o nieobecności "Mizantropa" na scenach staropolskich

Artykuł

E-book

W koszyku

Molière po nipuańsku, czyli o nieobecności "Mizantropa" na scenach staropolskich / Patryk Kencki. W: Pamiętnik Teatralny. R. 72, z. 1 (2023), s. 103-138.

Autor

Kencki Patryk Autor

Forma i typ

Artykuły Publikacje naukowe E-booki

Temat

Krasicki, Ignacy (1735-1801) Molière (1622-1673) Zabłocki, Franciszek (1752-1821) Dramat (gatunek literacki) Wpływ i recepcja Teoria przekładu Tematy i motywy Inscenizacja Jansenizm Literatura francuska Teatr polski Teatr francuski Literatura polska

Gatunek

Artykuł z czasopisma naukowego Artykuł problemowy Artykuł z czasopisma teatralnego

Dziedzina i ujęcie

Kultura i sztuka Literaturoznawstwo

Okres

d1748 d1802

Dokument nadrzędny: Pamiętnik Teatralny : kwartalnik poświęcony historii i krytyce teatru założony przez Leona Schillera. R. 72, z. 1 (2023) / [redaktorka naczelna Ewa Partyga] ; Instytut Sztuki PAN.

Artykuł stanowi próbę wyjaśnienia przyczyn późnej recepcji "Mizantropa" w pol-skiej literaturze i teatrze. Autor analizuje udostępnione w aneksie dwie pierwsze próby przekładu krótkich ustępów z tej komedii – Franciszka Zabłockiego (1774) i Ignacego Krasickiego (1803), odwołując się do całej twórczości obu poetów. Stawia tezę, że na niewielkim zainteresowaniu "Mizantropem" w pierwszym okresie polskiej recepcji Molière’a zaważyły wyrafinowana forma i problematyka sztuki. Podejmuje próbę interpretacji dramatu, w której refleksję nad autorskim sposobem powiązania kategorii komizmu i metateatralności łączy z analizą jansenistycznego kontekstu "Mizantropa". Rezultatem zestawienia tych perspektyw jest ujęcie tytułowego bohatera jako figury buntownika.Autor wskazuje także XVII i XVIII-wieczne polskie utwory dramatyczne, które w jakiś sposób korespondują z komedią Molière’a. Podkreśla odmienność rozwoju polskiej i francuskiej sfery widowiskowej i twierdzi, że staropolska kultura teatralna nie dawała możliwości przyswojenia komedii wysokiej, a niejednoznaczność charakteru Alcesta czyniła go bohaterem nieprzydatnym z punktu widzenia polskich oświeceniowych dramatopisarzy, którzy stawiali sobie za cel nawoływanie do poprawy obyczajów. W artykule połączono perspektywę historycznoteatralną i historycznoliteracką, wykorzystano również narzędzia z zakresu przekładoznawstwa, dramatologii i historii idei.

Wersja elektroniczna

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie w języku angielskim.