Zmiany ustrojowo-organizacyjne w sądownictwie diecezji włocławskiej w latach 1918-1925 na tle rozwoju sądownictwa kościelnego w Polsce

Artykuł

E-book

W koszyku

Zmiany ustrojowo-organizacyjne w sądownictwie diecezji włocławskiej w latach 1918-1925 na tle rozwoju sądownictwa kościelnego w Polsce / Janusz Gręźlikowski. W: Studia Włocławskie. T. 25 (2023), s. 433-453.

Autor

Gręźlikowski Janusz (1954- ) Autor

Forma i typ

Artykuły Publikacje naukowe E-booki

Temat

Diecezja Włocławska Katolicyzm Prawo kanoniczne Sądownictwo kościelne katolickie Diecezja włocławska (obszar)

Gatunek

Artykuł problemowy Artykuł z czasopisma teologicznego Artykuł z czasopisma naukowego

Dziedzina i ujęcie

Religia i duchowość Historia Prawo i wymiar sprawiedliwości

Okres

d1123 d1925

Dokument nadrzędny: Studia Włocławskie.

Działalność sądownictwa diecezji włocławskiej wiązała się ściśle z rozwojem sądownictwa kościelnego w Polsce oraz ze zmianami administracyjno-terytorialnymi diecezji. W historii diecezji włocławskiej było ich bardzo wiele, poczynając od okresu kujawsko-pomorskiego (1123–1818), a kończąc na okresie kujawsko-kaliskim (1818–1925) i okresie po 1925r., czyli okresie ściśle włocławskim. We Włocławku, stolicy diecezji, od XIII wieku, istniał i funkcjonował oficjalat generalny, który w roku 1918 (21 listopada), zgodnie z przepisami Kodeksu z 1917 r. i postanowieniem biskupa włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego przekształcił się w Sąd Biskupi Włocławski. Oficjalat pomorski, początkowo foralny czyli okręgowy, funkcjonujący dla części pomorskiej diecezji, w XV wieku przekształcił się w generalny, a po zmianie granic diecezji w 1818 r. w diecezji działały dwa oficjalaty generalne: włocławski i kaliski. Ten ostatni był generalnym do roku 1885. Ostateczne zmiany w organizacji sądownictwa diecezji włocławskiej spowodowało wejście w życie norm Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 r.

Reorganizacja podziału administracyjnego Kościoła w Polsce w 1925 r., większa liczba diecezji, spowodowały, że dla realizowania jurysdykcji sądowej i wykonywania sprawiedliwości wystarczały oficjalaty w stolicach diecezji. Stąd też po 1925 r., wraz ze zmianą granic diecezji i odejściem okręgu częstochowsko-piotrkowskiego do nowych diecezji, przestał istnieć okręgowy konsystorz piotrkowski, a później konsystorz okręgowy kaliski. Poczynając więc od okresu diecezji włocławskiej (od 1925 r.) możemy powiedzieć, że w diecezji istniał i działał tylko trybunał diecezjalny generalny we Włocławku, nazywany Biskupim Sądem Duchownym, później noszący nazwę Biskupiego Sądu Kościelnego Diecezji Włocławskiej czy wreszcie nazywany Sądem Kościelnym Diecezji Włocławskiej. Ta ostatnia nazwa zaczęła funkcjonować głównie po roku 1950 i tak jest obecnie.

Wersja elektroniczna

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie w języku angielskim.