318938
Artykuł
W koszyku
Trzy oblicza magistrackiego superekslibrisu / Artur Hryniewicz. W: Roczniki Sztuki Śląskiej. T. 32 (2023), s. 77-88.
Dot. superekslibrisu z tłoku tuszowego z 1574 r., powielonego na tłokach introligatorskich z lat 1585 i 1647, a także odmiany superekslibrisu z 1585 r., spersonalizowanej w XIX w. poprzez zewnętrzny otok tarcz herbowych wszystkich członków ówczesnej rady miejskiej Wrocławia.
Prezentowany artykuł jest rozwinięciem tematu poruszonego wstępnie przez autora w tekście pt. „Osobliwy wrocławski typariusz, czy też nietypowy tłok magistrackiego medalu”, opublikowanym w XXXI tomie „Roczników Sztuki Śląskiej” z 2022 r. Renesansowy superekslibris nieznanego autorstwa z 1574 r. przedstawiony tam został jako pierwowzór dziewiętnastowiecznych medali z łańcuchów ceremonialnych burmistrzów i nadburmistrzów miasta Wrocławia. A ponieważ jego kompozycja powtórzona została jeszcze na dwóch kolejnych superekslibrisowych tłokach pozłotniczych autorstwa Blasiusa Ebischa ze Schneebergu w 1585 r. i Hansa Riegera w 1647 r., pożądane stało się zaprezentowanie najważniejszych elementów łączących, oraz nielicznych dzielących, te owalne znaki własnościowe wrocławskiej rady miejskiej. Przede wszystkim – na podstawie jednego dostępnego i zachowanych danych dwu pozostałych – porównane zostały same tłoki. Ustalono przy tym, że tłok z 1574 r. był zwykłym stemplem tuszowym, a egzemplarze z 1585 i 1647 r. introligatorskimi tłokami pozłotniczymi. Następnie zaprezentowano przykład jednego z siedmiu najstarszych szesnastowiecznych superekslibrisów powielanych na drukach urzędowych z oficyny Johanna Scharffenberga oraz odbitkę z pergaminowej oprawy rękopiśmiennej księgi przywilejów miejskich z 1577 r. Przy analizie porównawczej wszystkich trzech przedstawień podkreślone zostało występowanie błędu heraldycznego w pięciopolowym herbie Wrocławia na superekslibrisach z 1574 i 1585 r. Na podstawie bardzo dobrze zachowanego odcisku pozłotniczego na dziewiętnastowiecznej oprawie dyplomowej tego drugiego możliwe stało się przedstawienie składu ówczesnej rady miejskiej. Superekslibris ten różni się od pozostałych tym, że spersonalizowany został poprzez zewnętrzny otok tarcz herbowych wszystkich 19 członków urzędującej wówczas rady. Tłoki wymienionych superekslibrisów dotrwały do 1945 r. w przedwojennych zbiorach muzealnych. Najstarszy, do czasu swojego tajemniczego zaginięcia po 1956 r., znajdował się w dziale Numizmatyczno-Sfragistycznym Muzeum Śląskiego we Wrocławiu. Najmłodszy zakupiony został w 1991 r. Przez Muzeum Sztuki Medalierskiej i znajduje się obecnie w stałej ekspozycji Muzeum Miejskiego Wrocławia. Dlatego też jest nadzieja na odnalezienie tego z 1585 r.
Strefa uwag:
Adnotacja wyjaśniająca lub analiza wskazująca
Dot. superekslibrisu z tłoku tuszowego z 1574 r., powielonego na tłokach introligatorskich z lat 1585 i 1647, a także odmiany superekslibrisu z 1585 r., spersonalizowanej w XIX w. poprzez zewnętrzny otok tarcz herbowych wszystkich członków ówczesnej rady miejskiej Wrocławia.
Uwaga dotycząca języka
Streszczenia w języku angielskim, francuskim i niemieckim.
Pozycja została dodana do koszyka. Jeśli nie wiesz, do czego służy koszyk, kliknij tutaj, aby poznać szczegóły.
Nie pokazuj tego więcej