Lata 1945-1972.

Podejmowane przez kard. Stefana Wyszyńskiego działania w kontekście dążenia do organizowania struktur kościelnych na Dolnym Śląsku, jak również ich stabilizowanie z uwzględnieniem nieodzownej w tym względzie integracji nowo przybyłej w ramach ekspatriacji i przesiedleń zróżnicowanej mentalnie i kulturowo ludności przybierały rozmaite formy i odbywały się na wielu płaszczyznach życia społecznego. Były to nie tylko wizyty prymasa na Ziemiach Zachodnich i Północnych w ramach różnego rodzaju uroczystości religijnych, lecz także podejmowane decyzje w zakresie kształtowania się administracyjnych struktur Kościoła na Dolnym Śląsku z uwzględnieniem konieczności zmagania się ze skomplikowaną sytuacją polityczną w okresie instalacji i rozbudowy komunistycznego reżimu, opierającego się na ateistycznych założeniach marksistowskiej ideologii. Celem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie o rolę kard. Wyszyńskiego w odniesieniu do procesów integracyjnych przybyłej na Dolny Śląsk ludności, nie tylko w ich ogólnospołecznym i administracyjnym, lecz także religijnym wymiarze. Najbardziej niebezpiecznym momentem dla struktur kościelnych na Dolnym Śląsku było odsunięcie 26 stycznia 1951 r. prawowicie ustanowionego Administratora Apostolskiego Dolnego Śląska i narzucenie przez władze, wybranego z naruszeniem prawa, wikariusza kapitulnego ks. Kazimierza Lagosza. Dzięki roztropności prymasa Polski czas kryzysu udało się zakończyć bez naruszenia jedności Kościoła w Polsce. Od grudnia 1956 r. rozpoczął się czas mozolnej stabilizacji struktur kościelnych, który doprowadził do ustanowienia nowego podziału administracyjnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych przez papieża Pawła VI bullą z 28 czerwca 1972 r.