Muzeum Ziemi Sandomierskiej było jedną z prężniej działających instytucji krajoznawczych II Rzeczypospolitej. Artykuł ma za zadanie ukazać kwestię po- wstania tej placówki i jej rozwoju w pierwszych latach funk- cjonowania, dotychczas w literaturze traktowane ogólnikowo i bez wykorzystania pełnego zasobu źródłowego. Pierwszy zabytkowy przedmiot – urnę wykopaną w okolicy Linowa podaro- wał do zbiorów Aleksander Patkowski, określany mianem „ojca polskiego regionalizmu”. W artykule została przeprowadzona próba rekonstrukcji zrębu pierwszej kolekcji. W tabeli 1 ukazano dynamikę przyrostu nabytków w kolejnych latach. Oprócz pojedynczych darów zabytki pochodziły z amatorskich wykopalisk, od darczyńców indywidualnych, a z czasem pozyskiwano je w wyniku profesjonalnych badań archeologicznych. Uznano je za godne eksponowania, dlatego muzeum otwarto w 1921 r. w lokalu tymczasowym. W 1923 r. ukazał się drukiem katalog zbiorów archeologicznych. Muzeum było sukcesem organizacyjnym i krajoznawczo-regionalnym, co ukazuje frekwencja w pierwszych latach istnienia, zestawiona w tabeli 2. Problem braku stałej siedziby rozwiązano poprzez pozyska- nie działki i wybudowanie własnego lokum. Artykuł opisuje okoliczności otwarcia siedziby oddziału PTK i Muzeum Ziemi Sandomierskiej w 1925 r. Był to pierwszy w Polsce własny budynek oddziału PTK, a muzeum zajmowało znacz- ną jego powierzchnię. Proces organizowania placówki zakończył się udostępnieniem stałej ekspozycji. Muzeum Ziemi Sandomierskiej było czternastą placówką tego typu prowadzoną przez PTK po 1918 r. W latach 30. XX w. stało się ikoną polskiego muzealnictwa krajoznawczego, a przeprowa- dzona tutaj rekonstrukcja jego początków ukazuje wiele nowych faktów z dziejów aktywności polskiego społeczeństwa w niepodległym państwie.