Baltic Sea during the Cold War : Polish-Soviet maritime cooperation = Morze Bałtyckie w dobie zimnej wojny : polsko-radziecka współpraca morska

Artykuł

E-book

W koszyku

Baltic Sea during the Cold War : Polish-Soviet maritime cooperation = Morze Bałtyckie w dobie zimnej wojny : polsko-radziecka współpraca morska / Jerzy Będźmirowski, Miłosz Gac, Jakub Kufel. W: Historia i Polityka. Nr 48 (2024), s. 83-98.

Autor

Będźmirowski Jerzy (1959- ) Autor Gac Miłosz Autor Kufel Jakub Autor

Forma i typ

Artykuły Publikacje naukowe E-booki

Temat

Zjednoczona Flota Bałtycka (Układ Warszawski) Bezpieczeństwo wodne państwa Marynarka wojenna Współpraca wojskowa ZSRR Bałtyk (morze) Polska

Gatunek

Artykuł z czasopisma historycznego Artykuł problemowy Artykuł z czasopisma naukowego

Dziedzina i ujęcie

Bezpieczeństwo i wojskowość Historia

Okres

d1946 d1989

Dokument nadrzędny: Historia i Polityka.

Streszczenie: Koniec II wojny światowej oznaczał wygaszenie działań wojennych na kontynencie europejskim i początek zimnej wojny. Różnice w podejściu do wielu kwestii politycznych i militarnych spowodowały podział wśród sojuszników. Każdy z nich chciał odegrać dominującą rolę w nowej rzeczywistości. Posiadanie broni nuklearnej wzmocniło dwóch najważniejszych "graczy" w nowym świecie - Stany Zjednoczone i Związek Radziecki. Kontynent europejski, zniszczony przez II wojnę światową, został podzielony na dwie niemal równe części (porozumienia w Teheranie między Wielką Brytanią a ZSRR, potwierdzone w Jałcie), przy czym granica przebiegała przez terytorium Niemiec. Dynamika zmian politycznych w Europie doprowadziła do powstania tzw. Traktatu Dunkierskiego.

Bałtyk był wówczas soczewką, w której skupiały się wydarzenia polityczne i militarne na kontynencie europejskim. Gdy temperatura w stosunkach Wschód-Zachód rosła, zostały podjęte prace koncepcyjne nad wykorzystaniem sił morskich NATO i Układu Warszawskiego na Morzu Bałtyckim. Prace te zostały następnie zweryfikowane podczas ćwiczeń, które obie strony prowadziły w tym akwenie. Cieśniny Bałtyckie były przysłowiowym "oczkiem w głowie" - kontrolowanym przez siły morskie NATO, ale pożądanym przez siły morskie Zjednoczonej Floty Bałtyckiej, pragnące je przejąć. Był to najważniejszy problem zimnej wojny: co robić i jak przenieść siły morskie Zjednoczonej Floty Bałtyckiej na Morze Północne. NATO natomiast zastanawiało się, co zrobić i jak zapobiec realizacji tego przedsięwzięcia.

Koncepcje Układu Warszawskiego obejmowały podbój Cieśnin Bałtyckich, okupację Półwyspu Jutlandzkiego oraz rozpoczęcie działań morskich i lądowych w kierunku zachodnim. Zakładano także, że siły morskie NATO będą mogły prowadzić działania od morza do wybrzeży PRL i Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W związku z tym warianty te poddano analizie i ćwiczono w ramach Zjednoczonej Floty Bałtyckiej oraz w ramach tzw. sił połączonych (lądowych i powietrznych).

Artykuł powstał w oparciu o literaturę polską i zagraniczną oraz materiały archiwalne z Archiwum IPN w Gdańsku i Archiwum Marynarki Wojennej w Gdyni.

Wersja elektroniczna

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie w języku polskim.