Reporting infant deaths at the Szczecin Civil Records Office in the late 19th century : general conclusions = Zgłaszający zgony niemowląt w szczecińskim Urzędzie Stanu Cywilnego pod koniec XIX wieku : wnioski ogólne

Artykuł

E-book

W koszyku

Reporting infant deaths at the Szczecin Civil Records Office in the late 19th century : general conclusions = Zgłaszający zgony niemowląt w szczecińskim Urzędzie Stanu Cywilnego pod koniec XIX wieku : wnioski ogólne / Dawid Dziuba. W: Przeszłość Demograficzna Polski. [T.] 45 (2023), s. 151-173.

Autor

Dziuba Dawid Autor

Forma i typ

Artykuły Publikacje naukowe E-booki

Temat

Demografia historyczna Historia społeczna Akta stanu cywilnego Śmiertelność niemowląt Szczecin (woj. zachodniopomorskie)

Gatunek

Artykuł z czasopisma naukowego Artykuł problemowy Artykuł z czasopisma socjologicznego

Dziedzina i ujęcie

Socjologia i społeczeństwo Historia

Okres

d1892 d1900

Dokument nadrzędny: Przeszłość Demograficzna Polski : materiały i studia = Poland's Demographic Past : materials and studies. [T.] 45 (2023) / [redaktor naczelny Dariusz K. Chojecki] / Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk Historycznych. Komisja Historii Struktur Demograficznych i Społecznych ; Uniwersytet Szczeciński.

Abstrakt: Celem artykułu jest przeanalizowanie informacji dotyczących osób zgłaszających zgon niemowlęcia, zawartych w aktach USC, pod kątem cech strukturalnych. Badaniu poddano około piętnaście tysięcy akt zgonów wytworzonych przez USC w Szczecinie pod koniec XIX wieku, aby odpowiedzieć na zasadnicze pytanie, jakich informacji badawczych dostarczają osoby zgłaszające zgon niemowlęcia. Z przeprowadzonych badań wynika, że pomimo niewielkiego zestawu informacji w aktach USC o osobach zgłaszających zgony niemowląt, można zauważyć interesujące zależności. Dotyczą one między innymi powiązań zawodowych czy rodzinnych między zgłaszającymi a rodzicami zmarłych niemowląt.

Streszczenie: W artykule przedstawiono zarys problematyki dotyczącej osób zgłaszających zgon niemowlęcia w szczecińskich aktach USC pod koniec XIX wieku. Celem podstawowym było przeanalizowanie ponad 15 000 akt zgonów z lat 1892-1900, kiedy to w Szczecinie miało miejsce apogeum umieralności niemowląt. Podjęto się próby przedstawienia, jakie ogólne wątki badawcze można przeanalizować w przypadku osób zgłaszających zgon niemowlęcia. Przeanalizowano m.in. stosunek płci osób zgłaszających, kwestie społeczno-zawodowe, relację rodzinną między zgłaszającymi a rodzicami oraz adresy zamieszkania. Niniejszy artykuł nie wyczerpuje możliwości badawczych w tej tematyce, stanowiąc swoistego rodzaju zaproszenie do szerszej dyskusji i pogłębiania badań dotyczących osób zgłaszających zgony (nie tylko niemowląt). Co ważne, tematyka osób zgłaszających zgony w dziewiętnastowiecznych aktach USC nie jest zbyt szeroko poruszana w zagranicznej literaturze naukowej.

Zwrócono także uwagę na fakt przejmowania przez ówczesne państwa kontroli nad rejestracją metrykalną. Było to ważne, ponieważ księgi metrykalne nie zawierały żadnych informacji dotyczących osób zgłaszających zdarzenia demograficzne. Sama koncepcja wyróżniania osób zgłaszających przy rejestrowaniu ruchu naturalnego pojawiła się dopiero przy wprowadzaniu akt stanu cywilnego w początkach XIX wieku. Przedstawiając tematykę osób zgłaszających, nie pominięto krótkiego, lecz rzeczowego omówienia historii powstania USC w Królestwie Prus. Poruszono także wątek powstawania USC w prowincji pomorskiej oraz omówiono, z jakich części składały się księgi stanu cywilnego. Scharakteryzowano także zwięźle pruską ustawę o USC z 9 marca 1874 roku w kontekście osób zgłaszających sprawę i ich obowiązków.

W zakończeniu artykułu zwrócono uwagę na fakt, że w polskich badaniach naukowych nie poświęca się wiele uwagi osobom zgłaszającym zgony niemowląt w dziewiętnastowiecznych aktach USC. Ponadto postawiono postulat, aby w przyszłych pracach badawczych dotyczących dziewiętnastowiecznych pruskich akt USC zwrócić większą uwagę na osoby zgłaszające, gdyż wnioski dla badań historycznych oraz demograficznych mogą być naprawdę obiecujące.

Wersja elektroniczna

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie w języku polskim.