Tematem artykułu są dzieje Komisji dla Obrotu Ziemią w Andrychowie, która działała w latach 1915–1923. Podstawą jej działania było rozporządzenie cesarskie o pozbywaniu gruntów rolnych i leśnych z 1915 roku. Głównym celem powołania do życia komisji dla obrotu ziemią było zapobieganie spekulacji ziemią w okresie trwania zawieruchy wojennej. Komisje te wydawały zezwolenia na przeniesienie własności nieruchomości oraz jej wydzierżawienie. Zostały powołane przy sądach powiatowych działających w Galicji. Przewodniczącym był każdorazowo naczelnik sądu lub sędzia przez niego wyznaczony. Spawy kancelaryjne komisji prowadziła kancelaria sądowa. Wpływające wnioski należało wpisywać do specjalnego rejestru Gv. Komisje dla obrotu ziemią zostały zlikwidowane ustawą z 11 sierpnia 1923 roku o zakresie działania Ministra Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisji ziemskich. Ich kompetencje przejęły powiatowe urzędy ziemskie. Podstawą źródłową opracowania były akta zachowane w zasobie Archiwum Pań- stwowego w Katowicach Oddział w Bielsku-Białej w dwóch zespołach archiwal- nych: 13/566 C.K. Sąd Powiatowy w Andrychowie oraz 13/690 Sąd Powiatowy w Andrychowie. Wydaje się, że akta andrychowskiej Komisji są jednymi z niewielu lub nawet jedynymi, jakie zachowały się w tak zwartej formie w zasobie archiwów państwowych południowej Polski. W pierwszej części artykułu opisano podstawy prawne funkcjonowania komisji na terenie Galicji, a także w niepoległej Polsce. W drugiej części artykułu – bardziej obszernej – omówiono Komisję dla Obrotu Ziemią w Andrychowie, uwzględniając takie aspekty, jak: kompletność akt, skład Komisji, sposoby składania wniosków, procedura wydawania zezwoleń (w tym opisanie decyzji odmownych i podjętych niejednogłośnie). Jednym z celów artykułu było skonfrontowanie przepisów z praktyczną działalnością Komisji.