Zawiera w aneksie tekst manifestu Janusza Zabłockiego z 1968 r.

Streszczenie: W artykule omówiono genezę manifestu (memoriału) Janusza Zabłockiego pt. "O narodowy i społeczny autentyzm polskiego socjalizmu". Jest to dokument prezentujący poglądy Zabłockiego (założyciela Ośrodka Dokumentacji i Studiów Społecznych, a zarazem jednego z liderów ruchu "Znak" na kilka spraw: 1) konflikt wewnątrz PZPR; 2) podłoże i konsekwencje buntu marcowego z 1968 r.; 3) możliwości dialogu i demokratyzacji; 4) tzw. kwestię żydowską i antysemityzm; 4) "narodowe samookreślanie się" społeczeństwa. Zabłocki, deklarując swoją neutralność wobec wewnętrznych konfliktów w partii komunistycznej, w istocie uznał, że Gomułka i jego najbliżsi współpracownicy (np. Zenon Kliszko) nie są już gwarantami demokratyzacji, a ich dotychczasowa pozycja ulega erozji. Nie wykluczając "gry na dwóch fortepianach", opowiedział się za partyjnym nurtem "narodowo-patriotycznym" (frakcją "partyzantów"), otwartym na polską tradycję, historię i kulturę, a jednocześnie jawnie antysemickim. Dokonawszy diagnozy układu rzeczywistych sił w partii, uznał, że większe szanse na urzeczywistnienie programu reform i demokratyzację mają "narodowi komuniści". Spotkało się to z krytyką pozostałych posłów "Znaku" i znacznej części całego ruchu. Początkowo swój punkt widzenia Zabłocki zamierzał wyrazić w sejmie, ostatecznie zrobił to w memoriale "O narodowy i społeczny autentyzm polskiego socjalizmu", który miał się ukazać na łamach "Więzi" (nigdy jednak go nie wydrukowano). Sam tekst jest utrzymamy w konwencji nowomowy antymarcowej (stosowanej w partyjnej propagandzie prasowej), a zawarte w nim sformułowania wyrażają wprost poparcie dla nurtu "narodowego" w PZPR. Poglądy i opinie Zabłockiego pogłębiły narastający od lat kryzys w ruchu "Znak".